نوشتار حاضر جایگاه تبیینی و تفسیری کتاب در مسیر آفتاب: بررسی ورود اسلام به ماوراءالنهر را از دو منظر ایجابی و سلبی مورد نقد قرارمی دهد. جایگاه مهمِ ماوراءالنهر در تکوین و توسعه فرهنگ و تمدنِ اسلامی، مطالعه فتوحاتِ اسلامی در این منطقه را ضرورت بخشیده است. مؤلف کتاب با درنظرداشتن این موضوع، به توصیف فتوحاتِ اسلامی در این منطقه پرداخته و پیامدها و نتایج این فتوح را در جامعۀ ماوراءالنهر بررسی کرده است. اهمیت موضوع از نکات ممتاز کتاب، ولی ناهماهنگی عنوان و محتوا، ناکامی در ارائه توصیف یک دست و گویا از موضوع، اختلاط و آشفتگی موضوعی، بی توجهی به هدف، ضعف در رعایت موازین علمی در نگارش کتاب و وجود اغلاط محتوایی را نیز می توان به عنوان نارسایی های کتاب دانست.