پژوهش دربارۀ تاریخ تشیع خاصه در دورۀ پیش از صفویه و از سد ههای هفتم تا دهم هجری با مشکل اساسی کمبود منابع روبرو است؛ به این معنی که محقق به منابع تاری خنگاری یا کتا بهای تراج منگاری تألی فشده توسط شیعیان دسترسی ندارد و برای بررسی تاریخ تشیع در دورۀ اخیر باید از نوع دیگری از منابع بهره گیرد. وجود مراکز و جوامع شیعی در این ادوار و جریا نداشتن حیات علمی در آ نها، یعنی کتابت آثار و خواندن آ نها نزد مشایخ و اخذ و دریافت اجازات روایت آثار، منابع مهمی هستند که م یتواند تا حدی مشکل نبود منابع را برطرف کند. البته مشکل اصلی ای نجا است که این منابع خود عموماً ب هصورت نسخ ههای خطی در کتابخان ههای مختلف پراکند هاند؛ ولی بخشی از اجازاتی که به آ نها اشاره شد (دستکم اجازات اصلی) در پایان بحار الانوار تألیف محمدباقر مجلسی (متوفی 1110 ه.ق) گردآوری شد هاند. این اجازات به دلیل اشتمال بر مطالب فراوان دربارۀ مراکز 1 علمی و نام شخصی تهای علمی مشهور در سد ههای هفتم تا دهم م یتوانند ب هعنوان منبعی مهم برای بررسی تاریخ تشیع استفاده شوند و تحلیل محتوای آ نها، البته در کنار درنظرگرفتن مطالب دیگر (در کتا بهای دیگر)، م یتواند به فهم تاریخ تشیع و برخی سن تهای عملی عالمان شیعی در آن سد هها کمک کند. بخش مهمی از اجازات دیگر شامل انهاء و بلاغ قرائات و اجازات مختص رتر در کتا بهای ریاض العلماء و الذریعه و طبقات اعلام الشیعه به تفاریق نقل شده است که مراجعه به آ نها نیز م یتواند به تکمیل مباحث و گاه ارائۀ تصویری کام لتر کمک کند 2. با چنین رویکردی، جعفر مهاجر در کتاب جبل عامل بین الشهیدین (دمشق، 2005 م) قصد بررسی حیات فرهنگی تشیع در جبل عامل میان شهید اول و شهید ثانی (متوفی 965 ه.ق) را دارد. ترجمۀ فارسی کتاب اخیر ب هتازگی توسط موسی دانش روانۀ بازار شده است. در نوشتار کنونی مروری بر این کتاب خواهیم داشت.